Op zondagmiddag, 10 april vindt er vanaf het Vosseven in Stramproy weer een Erfgoedtocht plaats. De wandeling van vijf km voert over de golvende zandrug van de Stramproyerheide naar de flanken van het Wijffelterbroek. De in het najaar georganiseerde tochten waren een doorslaand succes. Meer dan 200 belangstellenden maakten kennis met de biografie van dit eeuwenoud landschap. Tijdens de tocht wordt herhaaldelijk stilgestaan bij de ‘spanning en de verbinding met de grens’: Onder meer bij de ‘verdwenen Graven van Bocholt’, een ooit indrukwekkend middeleeuws verdedigingsstelsel van landweren en grachten, waarmee men de zandrug tussen de waterscheidingen in tijden van nood en onrust kon ‘afgrendelen’.
Het kleinschalig landschap van de hoog gelegen Stramproyerheide, tussen de Peelmoerassen van het Wijffelter- en Stramproyerbroek kent een enorm gevarieerde geschiedenis. Iets dat aan de hand van een goed verhaal nog altijd lees- en beleefbaar is aan het patroon van zandpaden, golvende zandruggen, het reliëf, devotiepunten, houtwallen, hei en graslandjes. Maar ook aan historische smokkelplekken, een in het landschap schuil gaande schietbaan, schuitplekken van bewoners die van de visvangst leefden en zelfs soldatenbarakken uit de Tweede oorlog. De gidsen nemen u mee op een inspirerende verhalentocht door de besloten en open landschapskamers, in een van de meest spannende ‘grensgebieden’ van Weert, Groenste Stad van Europa en de Wereld.
Landschap verbindt
Al sinds de Steentijd oefent dit ´doorgangsgebied tussen de eilanden van Stramproy en Weert een enorme aantrekkingskracht uit op de mens. Vanwege de jacht en visvangst, maar later evenzeer vanwege de landsbouw en de cultuur. Tot de Franse Tijd behoorde de hei en de broekgebieden tot de gemeenschappelijk beheerde kapitaalgoederen van het dorp. Eeuwenlang bestond hier met instemming van het abdis Thorn het recht op vrij ´heyen en weyen van vee, veelal schapen´. Hier werd vooral ‘gehaald’. Heideplaggen en rissen voor in de stal. Hout, turf, leem en zand voor de bouw van huizen. Overal in dit gebied werden koeien en schapen gewijd via de eeuwenoude veedriften. Verder zorgden de talloze bijenkorven op de paarse hei voor de honing en de kaarsenwas.
Smokkel en sprokkel
Het is een landschap van leven en overleven. Een streek van zand, armoede en hard werken: het sprokkelen van bruikbare materialen op de heide en de bossen met de paplepel ingegeven. Maar dat gold ook voor een ander economie. De nabije moeilijk doordingbare grenzen van het moeras boden in laatste eeuwen ook volop gelegenheid tot smokkel. De bewoners vertrouwd met de overal aanwezige overgang tussen hoog en laag, zand en water en konden dit gebied als geen ander lezen. Een centrale plek in dit geheel was het verdwenen klein en groot Vosseven (van Vorsch: altijd nat). Voor de turf, het wassen en drenken van schappen en voor het vlas dat hier voor het linnen geroot werd.
Schietbaan
Tijdens de vorige verkenningstochten bleek dat veel bewoners, vertrouwd met het gebied compleet verrast waren over de bewogen historie en de landschappelijke afwisseling op zeer korte afstanden. Veel verhalen werden opgehaald bij bewoners van dit grensgebied, of opgedoken uit hele oude documenten ontginning van het Kleine Vosseven; de nog te bezoeken ruïne van de ‘Vrolijke Jongens’; ‘Keltische Raatakkers uit de IJzertijd’; De brute inval van Napoleon en de ontwrichting van de plattelandssamenleving; De ‘rijke offergaven’ bij het kappelletje op de Zevensprong. De parallel aan elkaar gelegen Grenswegen van Stramproy en Weert.
Mooiste elzenbroekbossen
Een belevenis op zich is de overgang van het besloten, reliefrijke landschap naar het open Wijffelterbroek. Begin 1900 werd hier een drooglegging en ontginning gestart die het einde inluidde van een van de grootste en mooiste elzenbroekbossen van ons land. Jonge boeren kregen hier de ruimte die elders niet beschikbaar was. Het is bijna niet meer voor te stellen dat hier mensen van de handel in vis en bloedzuigers leefden. Aan diverse groene restanten is nu nog de moeizame moeizame ontginning van de Graus en de Veldjes zichtbaar. Dat geldt niet meer voor de Duitse Dodendraad uit de Eerste Wereldoorlog en de ‘zoeklichten en barakken’ van de Duitse Abwehr. Daarnaast wordt ook een bezoek gebracht aan de recent door vrijwilligers van Bospest opgeschoonde ‘Schietbaan van de Burgerwacht’ uit de jaren 30 van de vorige eeuw. Nu deze welvende laagtes in dit voormalig heidegebied deels weer open zijn, krijgt men een goede indruk van de natuurlijke beschutting en bescherming die deze plekken aan bewoners boden in tijden van onrust, spanning en oorlog, maar ook voor cultuur, sport en spel.
Karakteristieken van de streek
De organisatie van deze landschap- en erfgoedtocht is in handen van een werkgroep van de Dorpsraden Stramproy en Altweerterheide. Met deze tocht vestigen ze niet alleen de aandacht op de staat en het verhaal van het landschap, maar ook op de verbondenheid van de bewoners bij dit gebied met zijn rijke erfgoederen. Mensen maakten dit landschap tot wat het is. In de toekomst zal dat niet anders zijn.
De tocht van circa 5 km op 10 april is gratis. Aanvang 13.00 uur vanaf parkeerplaats Vosseven, Lochtstraat 26, Stramproy. Voor belangstellenden die verhinderd zijn wordt de tocht herhaald. Aanmelden via Wijffelterbroek@hotmail.com